Cód Cleachtais 2022 maidir leis an mBréagaisnéis

Bunaíodh an Cód Cleachtais in 2018 agus neartaíodh go mór é in 2022, agus é mar aidhm leis go n-aithneofaí é mar Chód Iompair faoin nGníomh um Sheirbhísí Digiteacha (DSA).

An 13 Feabhra 2025, d’fhormhuinigh an Coimisiún agus an Bord Eorpach um Sheirbhísí Digiteacha comhtháthú Chód Cleachtais 2022 maidir le Bréagaisnéis mar Chód Iompair maidir le Bréagaisnéis i gcreat DSA.

An bóthar as ar eascair Cód Cleachtais 2022

Agus aitheantas á thabhairt acu don tábhacht a bhaineann leis an gCód a dhéanamh slán i bhfad na haimsire, chomhaontaigh sínitheoirí creat a bhunú le haghaidh tuilleadh comhair trí Thascfhórsa buan. Tá creat faireacháin neartaithe ag gabháil leis an gCód freisin atá bunaithe ar ghnéithe tuairiscithe cáilíochtúla agus ar tháscairí ar leibhéal seirbhíse lena dtomhaistear éifeachtacht a chur chun feidhme. TáLárionad Trédhearcachtacurthaar bun ag sínitheoirí, lena dtugtar forléargas soiléir don phobal ar na beartais a chuir siad i bhfeidhm chun a ngealltanais a chur chun feidhme, agus déanann siad é a thabhairt cothrom le dáta go rialta leis na sonraí ábhartha.

Gealltanais an Chóid Chleachtais

Seoladh a phróiseas athbhreithnithe i mí an Mheithimh 2021 agus, tar éis shíniú agus chur i láthair an Chóid athbhreithnithe an 16 Meitheamh 2022, rinneadh cuid de chreat rialála níos leithne den Chód nua, in éineacht leis an reachtaíocht maidir le Trédhearcacht agus Díriú ar Fhógraíocht Pholaitiúil agus an Gníomh um Sheirbhísí Digiteacha.

Tá 44 ghealltanas agus 128 mbeart shonracha sa Chód Cleachtais neartaithe, sna réimsí seo a leanas.

• Luach airgid a bhaint: dreasachtaí airgeadais a laghdú do sholáthraithe na bréagaisnéise

  Is é is aidhm don Chód neartaithe a chinntiú nach mbainfidh soláthróirí na bréagaisnéise tairbhe as ioncam fógraíochta. Geallann sínitheoirí go ndéanfaidh siad bearta níos láidre lena seachnófar fógraíocht a chur in aice leis an mbréagaisnéis, chomh maith le fógraíocht ina bhfuil bréagaisnéis a scaipeadh. Bunaítear leis an gCód freisin comhar níos éifeachtaí i measc ghníomhaithe na hearnála fógraíochta, rud a fhágann gur féidir gníomhaíocht chomhpháirteach níos láidre a dhéanamh.  

• Trédhearcacht na fógraíochta polaitiúla

  Agus aitheantas á thabhairt don tábhacht a bhaineann le fógraíocht pholaitiúil maidir leis an saol poiblí a mhúnlú, leis an gCód neartaithe cuirtear de cheangal ar shínitheoirí bearta trédhearcachta níos láidre a chur i bhfeidhm, rud a chuirfidh ar chumas úsáideoirí fógraí polaitiúla a aithint go héasca trí lipéadú níos éifeachtúla a sholáthar, trí ghealltanas a thabhairt an t-urraitheoir, an caiteachas ar fhógraí agus an tréimhse taispeána a nochtadh.  Thairis sin, geallann sínitheoirí go gcuirfidh siad leabharlanna fógraíochta éifeachtúla inchuardaithe i bhfeidhm le haghaidh fógraíocht pholaitiúil.

• Sláine na seirbhísí a áirithiú

  Neartóidh an Cód na bearta chun laghdú a dhéanamh ar an iompraíocht ionramhála a úsáidtear chun bréagaisnéis a scaipeadh (e.g. cuntais bhréige, méadú faoi thionchar botaí, pearsanú, domhainbhrionnuithe mailíseacha), agus bunaítear leis comhar níos láidre i measc sínitheoirí chun na dúshláin a bhaineann le teicnící den sórt sin a chomhrac. Comhaontóidh sínitheoirí tuiscint thrasseirbhíse ar iompraíochtaí agus cleachtais ionramhála neamhcheadaithe chun bréagaisnéis a scaipeadh. Ceanglófar orthu freisin athbhreithniú tréimhsiúil a dhéanamh ar liosta na n-oirbheartaíocht, na dteicnící agus na nósanna imeachta (TTPanna) atá in úsáid ag gníomhaithe mailíseacha, agus cuirfidh siad beartais shoiléire chun feidhme, lena gcumhdófar an raon iompraíochtaí agus cleachtas a shainaithnítear.

• Úsáideoirí a chumhachtú

  Tabharfar cosaint níos fearr d’úsáideoirí ar bhréagaisnéis trí uirlisí feabhsaithe chun bréagaisnéis a aithint, a thuiscint agus a mharcáil, chun rochtain a fháil ar fhoinsí údarásacha, agus trí thionscnaimh litearthachta sna meáin. Go háirithe, cinnteofar leis an gCód go gcuirfear cleachtais dhearaidh shábháilte i bhfeidhm chun teorainn a chur le leathadh na bréagaisnéise agus chun níos mó trédhearcachta a áirithiú maidir lena gcórais mholtóra, agus iad á n-oiriúnú chun leathadh na bréagaisnéise a theorannú.

• Taighdeoirí a chumhachtú

  Foráiltear sa Chód go gcuirfidh ardáin ar líne tacaíocht níos fearr ar fáil don taighde ar an mbréagaisnéis. Beidh rochtain níos fearr agus níos leithne ag taighdeoirí ar shonraí na n-ardán. Ciallaíonn sé sin rochtain uathoibrithe ar shonraí neamhphearsanta, anaithnidithe, comhiomlánaithe nó ar shonraí ar follasach gur sonraí poiblí iad a áirithiú, agus oibriú i dtreo struchtúr rialachais a chur i bhfeidhm chun rochtain ar shonraí a bhfuil grinnscrúdú breise ag teastáil ina leith a shimpliú.

• An pobal seiceála fíricí a chumhachtú

  Leis an gCód nua, leathnófar an cumhdach seiceála fíricí ar fud Bhallstáit agus theangacha uile an Aontais agus cinnteofar go mbainfidh ardáin úsáid níos comhsheasmhaí as seiceáil fíricí ar a gcuid seirbhísí. Thairis sin, oibríonn an Cód chun ranníocaíochtaí cothroma airgeadais a áirithiú d’obair seiceálaithe fíricí agus chun rochtain níos fearr a thabhairt do sheiceálaithe fíricí ar fhaisnéis lena n-éascaítear a gcuid oibre laethúla.

• An Lárionad Trédhearcachta agus an Tascfhórsa

  Leis an Lárionad Trédhearcachta, a bhfuil rochtain ag gach saoránach air, beifear in ann forléargas éasca a fháil ar chur chun feidhme bhearta an Chóid, lena soláthrófar trédhearcacht agus nuashonruithe rialta ar shonraí ábhartha. Coimeádfaidh an Tascfhórsa buan an Cód slán i bhfad na haimsire agus oiriúnach dá fheidhm, trí fhóram a bhunú – inter alia – chun na gealltanais a athbhreithniú agus a oiriúnú i bhfianaise forbairtí teicneolaíocha, sochaíocha, margaidh agus reachtacha. Ionadaithe sínitheoirí, Grúpa na Rialálaithe Eorpacha um Sheirbhísí na Meán Closamhairc (ERGA), an Fhaireachlann Eorpach um na Meáin Dhigiteacha (EDMO) agus an tSeirbhís Eorpach Gníomhaíochta Seachtraí atá ar an Tascfhórsa, agus is é an Coimisiún atá ina chathaoirleach air.

• Creat Faireacháin Neartaithe

  Tá creat láidir faireacháin ag gabháil leisan gCód, lena n-áirítear Táscairí Leibhéal Seirbhíse chun cur chun feidhme an Chóid a thomhas ar fud an Aontais agus ar leibhéal na mBallstát. I mí Eanáir 2023, cuireann sínitheoirína chéad tuarascálacha bonnlíne maidir le cur chun feidhme an Chóid ar fáil don Choimisiún. Ina dhiaidh sin, thuairiscighArdáin An-Mhór ar Líne, mar a shainmhínítear san Ionstraim um Sheirbhísí Digiteacha (DSA),arís tar éis 6 mhí agus tuairiscíonn Sínitheoirí eile ar bhonn bliantúil. Tá gealltanas soiléir sa Chód neartaithe freisin oibriú i dtreo táscairí struchtúracha a bhunú, lena bhféadfar tionchar foriomlán an Chóid maidir le Bréagaisnéis a thomhas. Tá an chéad chnuasach filíochta dá chuid foilsithe cheana féin.

• Táscairí Struchtúracha

Tá gealltanas soiléir sa Chód neartaithe freisin oibriú i dtreo táscairí struchtúracha a bhunú, lena bhféadfar tionchar foriomlán an Chóid maidir le Bréagaisnéis a thomhas. Tá an chéad sraith deTháscairí Struchtúracha foilsithe cheana féin.

• Comhar le linn toghchán

Gheall sínitheoirían Chóid go gcomhoibreoidís agus go gcomhordóidís a gcuid oibre le linn toghchán, nuair a bhíonn bagairt na bhfeachtas bréagaisnéise an-ard. Mar a fhoráiltear sa Chód, tácóras mearfhreagarthabunaithe ag Sínitheoirí chun comhar tapa agus éifeachtach a áirithiú idir ardáin, eagraíochtaí na sochaí sibhialta agus seiceálaithe fíricí le linn tréimhsí toghcháin — ag feidhmiú do thoghcháin Pharlaimint na hEorpa i mí an Mheithimh 2024.